اسناد و مدارک جمع‌آوری شده در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، گزارش‌های نوشته شده در زمان جنگ در قرارگاه‌های فرماندهی جنگ، همچنین آثار منتشره و مهمتر از آن؛ ساختار و شالوده سازمانی و روش‌شناختی حوزه تاریخ نگاری جنگ در کشور و در مرکز اسناد، ریشه در رویکرد و روش، باور داشت و تلاش‌های نسلی دارد که برخی بزرگان و موسسان آن، ازجمله دکتر نخعی و دکتر اردستانی، هم اکنون چهره در نقاب خاک دارند و برابر تقدیر الهی باید در انتظار از دست دادن سایر دوستان و همراهان بود.
با این ملاحظه، پرسش این است که؛ در فراق بزرگانی که با گذشت زمان در قاب خاطره‌ها کمرنگ می‌شوند و دائماً بر تعداد این غافله افزوده خواهد شد، چه باید کرد؟ بدیهی است تذکّر احوال و تأثیرگذاری گذشتگان نیاز به اراده و همت بلند دارد، اما چگونه باید در «یادنامه نویسی» و یا برگزاری نشست‌های اندیشه‌ورزانه درباره اندیشه، عملکرد و تأثیرات افراد در حوزه خاص، ازجمله مرحومان دکتر نخعی و دکتر اردستانی، در حوزه تاریخ نگاری جنگ، بحث و گفتگو کرد؟
در واقع موضوع مورد بحث؛ کشف تأثیرات اندیشه و عملکرد مرحوم دکتر نخعی و مرحوم دکتر اردستانی است، اما می توان چارچوبی را تعریف کرد که به صورت روشمند و نهادینه در باب سایر افرادی که حتی در قید حیات هستند، طرح بحث کرد. هدف از کشف درونمایه حیات فکری- عملی افراد، تداوم و ماندگاری نتیجه تلاش‌های آنها در حوزه تاریخ نگاری جنگ ایران و عراق است.
به نظرم سه شاخص اساسی در تفکر و عملکرد مرحوم نخعی و مرحوم اردستانی قابل شناسایی است. البته می‌توان شاخص‌های دیگری را تعریف کرد، اما به نظرم در حوزه تاریخ نگاری جنگ، شاخص های سه گانه مورد نظر و پیوستگی آنها با یکدیگر، ابعاد فکری، روشی و اخلاقی افراد مختلفی را در بر می‌گیرد:
1-سخت کوشی و پشتکار برای توصیف و تبیین وقایع جنگ ایران و عراق
2- تعهد و تعلق برای حفاظت از وقایع جنگ ایران و عراق در برابر تحریفات
3- تفکر خلّاقانه و روشمند در بررسی موضوعات و مسایل جنگ ایران و عراق
مشخصات سه گانه، بر تفکر و رفتار جمعی تمامی راویان مرکز اسناد سایه انداخته و هر کدام در یکی یا هر سه مورد، کم و بیش نقش اساسی داشته و دارند. به نظر می رسد سه عنصر یاد شده، رمز توسعه و تعمیق حوزه تاریخ نگاری جنگ در سپاه و کشور است که باید برای شناخت و ماندگاری آن تلاش کرد. به صورت مشخص‌تر درباره مرحوم دکتر نخعی و مرحوم دکتر اردستانی می‌توان محورهای زیر را طرح و در پاسخ به آن، وجوه مختلف فکری- عملی آنها را تبیین کرد:
1-موضوعاتی که درباره آن فکر کرده و یا متون مختلفی را بصورت مقاله یا کتاب نگارش کرده اند، کدام است؟
2- تفکر و روش خلاقانه آنها در بررسی وقایع و مسائل جنگ ایران و عراق از چه مشخصه ای برخوردار بوده است؟
3- تفکر و روشی را که در آموزش و تربیت نیروی انسانی استفاده کرده اند و نتایج آن کدام است؟
4- اصول اخلاقی و ارزش‌های فکری- مدیریتی آنها در پیگیری و انجام کارهای اجرایی- تحقیقاتی چه بوده است؟
بدون تردید میراث کنونی در حوزه تاریخ نگاری جنگ ایران و عراق در کشور و در سپاه، حاصل خلّاقیت فکری و جسارت عملی، تعهد و سخت کوشی، همچنین پایبندی به اصول اخلاقی و اعتقادی نسلی است که مهمترین روزهای زندگی خود را برای ایجاد و حفظ آنچه هم اکنون در مرکز اسناد وجود دارد، اختصاص داده اند. امید است رمز ماندگاری آنها نیز مورد شناسائی قرار بگیرد.
مطالب مرتبط:
+ گذشته و آینده مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس؛ در آئینه تلاش های مرحوم دکتر اردستانی
+ در سوگ یار دیرین که غافلگیرانه در کام مرگ فر رفت!
+ تأملی بر ضرورت بازبینی تفکر و عملکرد مرحوم دکتر هادی نخعی
هدف از تأسیس این صفحه، بیان دیدگاه‌ها درباره ابعاد سیاسی، اجتماعی و نظامی جنگ ایران و عراق و نیز بازاندیشی و اصلاح نظرات و آثار منتشر شده است. تقاضا دارم از طریق آدرس m.doroodian@yahoo.com بنده را از نقطه نظرات نقادانه و پیشنهادی خویش بهره مند فرمایند. 
